Wina Finka
- Kamil Kmak
- 22 kwi 2017
- 2 minut(y) czytania
Pan Piotr Zielonka, kolekcjoner, podzielił się swoim znaleziskiem, żeby zbadać jego historię.
Dość łatwo było zidentyfikować dawnego właściciela pieczęci. Jest to pieczęć zakładu wytwórni win Mendla Finka. W dokumentach z początku XX wieku oraz lat 20.-40. znajdujemy wiele wiadomości o rodzinie Finków. Wg książki telefonicznej z 1932 r. Mendel Fink, pod adresem Rynek 21 prowadził wytwórnię win, a Netti Fink, żona Wolfa Finka, prowadziła sklep galanteryjny i papierniczy. Pochodziła ze Zborowa na Słowacji.
Inicjały Netti (N. Fink) znajdziemy również na pocztówkach z kolekcji p. Sławomira Dziadzio, wydawanych od 1922 do 1940 r. (www.widokowki.gorlice.pl).
Natomiast na zdjęciu z 1923 r. z kolekcji Łemka, emigranta z Berestu do USA, Ivana Masleya, będącym w posiadaniu p. Waltera Maksymowicza, widzimy kamienicę Finków z napisem nad wejściem: "Hurtowny skład papieru".
Mendel Fink urodził się w roku 1886 w Grybowie jako syn Salomona i Reizli z Gottlobów. Obie rodziny wywodziły się z najstarszych grybowskich rodów żydowskich. Wolf Fink z Białej Wyżnej, mąż Netti i właściciel kamienicy w Rynku, prawdopodobnie stryj Mendla, w 1908 r. był przełożonym synagogi. Mendel z żoną Sabiną mieszkali przy ul. Ogrodowej. Sabina Fink zd. Bałamut urodziła się w 1888 r. w Rzeszowie. Ojciec Mendla, Salomon, był przez jakiś czas właścicielem kamienicy pod aresem Rynek 2, a następnie wybudował nową pod adresem Rynek 19. Córka Salomona, Estera, była żoną Eliasza Gottloba, właściciela piwiarni i cegielni.
W Grybowie "nad Targowicą" (obecną Szkołą Podstawową nr 1) mieszkał jeszcze Mozes Fink z rodziną. W wykazie emigrantów z Grybowa do USA z 1907 r. (archiwum Ellis Island) znaduje się młode małżeństwo Abraham i Maria Fink z synem Beniaminem. W Białej Wyżnej mieszkało kilka rodzin Finków. Z tego rodu wywodziła się żona właściciela tartaku w Kąclowej Abrahama Zorna, babka doktora Henryka Kohna z Grybowa. W aktach metrykalnych obwodu grybowskiego odnotowana jest śmierć Beniamina Finka, właściciela karczmy w Białej Wyżnej, w roku 1900, w wieku 70 lat.
Netti, wdowa po Wolfie, oraz ich dzieci: Ryfka, Laja, Beniamin, Brandla, Sprynca oraz Ozjasz Hersch, zginęli 20 sierpnia 1942 r. rozstrzelani w niemieckiej egzekucji w Białej Niżnej pod Grybowem. Podobnie Sabina Fink z córką Rachelą Goldberg. Nieustalone jest miejsce, data i przyczyna śmierci Mendla Finka. Teczka dotycząca zagłady rodziny Fink znajduje się w wykazie akt krakowskiego oddziału IPN.
Niewiadome są losy córki Netti i Wolfa, Racheli Stub, która mieszkała przy Sądeckiej i handlowała kawą, oraz dzieci Mendla i Sabiny: Lai, Heleny i Wolfa Fink oraz Rebeki Schwimmer. Prawdopodobnie zginęli w obozie śmierci w Bełżcu jak przeszło 9 na 10 Żydów z naszych okolic. Jeden z synów Mendla i Sabiny, Leib, zmarł w Grybowie w 1933 r. w wieku 17 lat.
