Niech się stanie światło | Let There Be Light [PL | ENG]

[ENG below]

9/10 listopada - rocznica "Kristallnacht", Nocy Kryształowej, podczas której w 1938 r. w Rzeszy Niemieckiej nazistowska partia NSDAP i ludność cywilna bezcześciła i fizycznie niszczyła synagogi, domy modlitwy, rabowała domy, zakłady pracy i sklepy należące do żydowskich sąsiadów, w wyniku pogromu wiele osób zginęło lub zostało zesłanych do obozów koncentracyjnych. Był to zmasowany akt agresji przeciwko ludziom, którym na mocy prawa państwowego odebrano prawa człowieka, preludium do Zagłady, jaką przeprowadzono w kolejnych latach w całej okupowanej Europie. Dzień ten uznawany jest na świecie jako Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem.

W Grybowie po wkroczeniu armii niemieckiej we wrześniu 1939 r. zbezczeszczono obie synagogi, jedną przeznaczając na stajnię dla koni, drugą na magazyn przedmiotów zrabowanych z domów i sklepów.

Dziś włączamy się w akcję #LetThereBeLight - "Niech się stanie światło" - Marszu Żywych, podczas której w domach, świątyniach i miejscach pamięci zapalane są światła w rocznicę wydarzeń 9 listopada 1938 r. Zapaliliśmy znicze pod murem zrujnowanej synagogi przy ul. Kilińskiego oraz w pobliżu zburzonej synagogi przy ul. Węgierskiej, pod muralem powstałym z naszej inicjatywy w 2021 r. przedstawiającym symbolicznie parę dzieci żydowskich z getta w Grybowie - rodzeństwo Mariem Laję i Jehudę Riegelhauptów - ofiary niemieckiej Aktion Reinhardt w 1942 r. - jako jedne z pięciuset dzieci uwięzionych w getcie w Grybowie.

Również dzisiaj, w niemieckim Siegen, grybowianka Gabriela von Seltmann zd. Maciejowska, artystka sztuk wizualnych, prezentuje swój nowy projekt - upamiętnienie Nocy Kryształowej poprzez audiowizualną wirtualną rekonstrukcję synagogi w Siegen - link w komentarzu. To kolejny tak znaczny projekt Gabi, o międzynarodowym zasięgu, po akcji wirtualnej rekonstrukcji Wielkiej Synagogi w Warszawie (Wielka Przywraca Pamięć/ The Great Synagogue Restores Memory) w latach ubiegłych - łączymy się w pamięci i empatii, z Grybowa i Krakowa!

Fot. Ewa Kornakiewicz, oprac. Kamil Kmak

__________________________________

[ENG]

The night on November 9th marks the anniversary of Kristallnacht, Night of the Broken Glass, which was perpetrated in German Reich in 1938 by the NSDAP Nazi party and civilian population on their Jewish neighbors – night of desecrating, demolishing, destroying synagogues, places of worship, houses and shops, a pogrom in which many people were killed and sent to concentration camps. It was an act of mass aggression against people, who were deprived of human rights by the state law, a forecast of the Holocaust atrocities that were to be conducted across Nazi-occupied Europe. This day is internationally recognized as International Day Against Fascism and Antisemitism.

In Grybow, after the German army invaded in September 1939, both synagogues were desecrated, one turned into horse stable, the second into a magazine for the robbed utensils.

Today we join the action called #LetThereBeLight led by International March of the Living, at which lights are lit in houses and temples across the world on the anniversary of November 9th 1938 events.

We have lit the candles in front of the ruined synagogue in Kilinski St and close to the demolished second synagogue in Wegierska St, in front of the mural with a pair of Jewish children, siblings Mariem Laja and Jehuda Riegelhaupts, a painting of which we initiated in May 2021, to symbolically commemorate over 500 Jewish children imprisoned in the Grybow ghetto, victims of Aktion Reinhardt in 1942.

Also today, in German city of Siegen, our Grybow kinswoman Gabriela von Seltmann nee Maciejowska, a visual arts artist, is presenting her new project – an audio-visual, Virtual Reconstruction of the Siegen Synagogue (link in the comment section). This is another project led by Gabi with international range, after virtual reconstructon of the Great Synagogue in Warsaw (Wielka Przywraca Pamięć/ The Great Synagogue Restores Memory). We unite in Grybow and Krakow with memory and empathy!

Photos – Ewa Kornakiewicz, edit. Kamil Kmak