Rocznica wiecu Łemków we Florynce 5 grudnia 1918 r.

Mieliśmy dziś możliwość wziąć udział w wyjątkowym wydarzeniu we Florynce. Na zaproszenie Stowarzyszenia Łemków spotkaliśmy się wspólnie z najwybitniejszymi przedstawicielami środowiska Rusinów - Łemków, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego dr hab. Oleną Duć-Fajfer, wybitnym poetą łemkowskim Petro Murianką Trochanowskim, dr Anną Wilk oraz drem hab. Pawłem Małeckim z radia lem.fm we Florynce, w rocznicę doniosłego wydarzenia, jakim był wiec 500 delegatów ze 130 wsi łemkowskich, na którym proklamowano Republikę Łemków, tzw. Republikę Floryncką. Było to zbiorowe wyrażenie tożsamości karpato-rusińskiej, łemkowskiej, w czasie gdy w Europie, tuż po I wojnie światowej, upadały imperia i rodziły się państwa narodowe. Łemkowie powoływali się, podobnie jak Polacy, na deklarację prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona o prawie narodów do samostanowienia. Republika Łemków założona w podgrybowskiej Florynce była krótkotrwałym bytem społeczno-politycznym, fenomenem, którego wartość dla tożsamości i kultury polskich Rusinów - Łemków, jest nie do zmierzenia i i nie do przecenienia. Dla niewielkiego liczebnie narodu, który poddano w kolejnych dekadach wysiedleniom i przymusowej asymilacji, dziś walczącego nadal o swoją samoidentyfikację, język, kulturę, wiarę i tożsamość, Florynka jest wyjątkowym miejscem, gdzie najmocniej wyraża się etos łemkowskości.

Miejscowość tę wybraliśmy w 2020 roku, rozwijając międzykulturowy projekt murali "Cichy Memoriał - Grybowska Saga", na lokalizację wyjątkowego dzieła, w którym rodziny łemkowskie symbolicznie powracają do swojej beskidzkiej macierzy w Górach Grybowskich. Deskal z rodziną śp. Michała Romaniaka ze Stowarzyszenia Łemków, honorowego starosty Watr Łemkowskich na Obczyźnie, powstał w dawnej zagrodzie rodziny Romaniaków w maju 2021 roku, staraniem stowarzyszenia Saga Grybów. Dziś wyjątkową chwilą było wspólne spotkanie w tak ważnym dla Łemków dniu z tak wspaniałymi gośćmi, dzięki którym łemkowskość nie tylko trwa, żyje, ale wyraża się twórczo i odżywa. Odwiedziliśmy też mogiłę ks. Teofila Kaczmarczyka w sąsiadującej z Florynką Binczarowej, kopalni łemkowskich talentów poetyckich, pisarskich i muzycznych, o których już wielokrotnie pisaliśmy w trakcie realizacji projektu murali.

Dziękujemy za to wyjątkowe spotkanie. Mamy nadzieję, że w miejscu tym stanie tablica upamiętniająca tak wyjątkowe wydarzenie w historii Grybowszczyzny, Łemkowszczyzny i Polski, jakim był wiec 5 grudnia 1918 r. Będziemy wspierać Stowarzyszenie Łemków w jego staraniach w tej sprawie.

Wieczna Pamięć.

Fot. Andrzej Kmak, fot. i oprac. Kamil Kmak